5 minuten leestijd
In de zomereditie van het halfjaarlijkse magazine stond een mooi artikel over Deep Democracy en het voeren van het goede gesprek door Daphne van Zuilen. Daphne is als coach en trainer actief binnen de trajecten van Talent for Care en is onder andere opgeleid in Deep Democracy – methodieken. Meer lezen over het omgaan met vooroordelen (binnen de zorg) en het voeren van het goede gesprek, neem ook een kijkje in het magazine getiteld ‘pride and prejuduce’
Mijn naam is Daphne van Zuilen. Ooit ben ik sociologie gaan studeren vanuit een bijna grenzeloze nieuwsgierigheid om te begrijpen waarom
mensen samenleven en -werken zoals ze dat doen en hoe ze elkaar daarbij beïnvloeden. Dat is nog altijd de basis van waaruit ik mijn werk doe. Ik draag vanuit verschillende rollen, zoals adviseur en in de training en begeleiding van teams en individuen, bij aan de groei en ontwikkeling van sterke leiders, teams en medewerkers. Dit doe ik met name in de context van de zorg. Daarbij richt ik mij o.a. op het versterken van dialoog waarin ruimte is voor (de kracht van) verschillende perspectieven en meer menselijkheid in organisaties. Mijn opleidingen in het gedachtengoed en de tools van Deep Democracy zijn hierbij onmisbaar.
Deep Democracy
De basis van Deep Democracy ligt in het werk van Arnold Mindell, dat verder is uitgebouwd door Myrna Lewis. In de jaren negentig maakte het bedrijfsleven in Zuid-Afrika na de apartheid de overgang naar democratie. Zij ontdekte dat de filosofie en methoden van Deep Democracy daarbij enorm bruikbaar waren. In haar visie kun je de groep en het individu niet los van elkaar zien. “Als ik in de groep stap, dan stapt de groep in mij.” Dus als in een organisatie een rotsfeer heerst, dan kun je nog zo je best doen om het in je eigen team leuk te hebben, maar het komt door de kieren heen. Hetzelfde geldt voor een team. Iedereen kent wel die ene collega die altijd ‘moeilijk doet’. Als zo’n collega een tijdje ziek zou zijn, kun je de klok erop gelijkzetten dat een andere collega dat gedrag gaat vertonen. We schrijven iets als ‘altijd kritisch zijn’ toe aan één persoon, maar eigenlijk is het dilemma tussen meebewegen en vasthouden aan je eigen visie niet goed aangegaan in de groep.
Deep Democracy is een inclusieve benadering van besluitvorming die actief de stemmen van alle leden van een groep integreert, inclusief de minderheidsstemmen die in traditionele democratische processen vaak worden genegeerd. Deep Democracy gaat verder dan het nemen van beslissingen op basis van de meerderheid van stemmen; het probeert de wijsheid van het geheel te benutten door alle perspectieven te waarderen en te integreren. Door de wijsheid van de minderheid toe te voegen aan het meerderheidsbesluit. Dit proces omvat het herkennen en benoemen van onderhuidse conflicten en spanningen, en het gebruiken van deze spanningen als een bron van creativiteit, innovatie en duurzame oplossingen.
Hoe linkt het aan trots (pride)?
Deep Democracy bevordert trots door iedereen binnen een groep of organisatie een stem te geven en hen te laten voelen dat hun mening en ervaring ertoe doen. Wanneer mensen zich gehoord en gewaardeerd voelen, versterkt dit hun gevoel van eigenwaarde en trots. Het proces van Deep Democracy erkent de unieke bijdragen van elk individu, wat leidt tot een sterkere verbondenheid en toewijding aan de collectieve doelen van de groep. Dit gevoel van trots draagt bij aan een positieve groepsdynamiek en verhoogt de motivatie en betrokkenheid van alle leden.
Hoe linkt het aan vooroordelen (prejudice)?
Deep Democracy speelt een cruciale rol in het aanpakken van vooroordelen binnen groepen en organisaties. Het proces moedigt open dialoog en actieve luistervaardigheden aan, waardoor verborgen vooroordelen naar de oppervlakte kunnen komen en besproken kunnen worden. Door bewust te streven naar inclusiviteit en het waarderen van diverse perspectieven, helpt Deep Democracy om vooroordelen te verminderen. Het confronteren van vooroordelen is een essentieel onderdeel van het proces, omdat het erkennen en begrijpen van verschillende ervaringen en achtergronden bijdraagt aan een meer rechtvaardige en empathische omgeving. Dit zorgt voor een inclusievere cultuur waarin iedereen zich gerespecteerd en gewaardeerd voelt.
Da’s best lastig…
Deep Democracy draait om besluitvorming met aandacht, waardering en actief open staan voor andere opvattingen. Vooral voor die perspectieven die normaal niet of minder worden gehoord. Het gaat niet om compromissen, maar om werkelijke consensus zonder te polderen. Het aangaan en niet omzeilen van conflicten is essentieel. In de dynamiek van groepen gebeurt veel, zeker wanneer mensen zich niet gezien of gehoord voelen of denken dat hun mening genegeerd wordt. Wanneer ideeën die ingaan tegen het meerderheidsstandpunt geen ruimte krijgen, ontstaat er wrijving. We spreken hier vaak niet rustig en openlijk over, maar hebben allerlei manieren om ‘onderhuids’ en in de ‘onderstroom’ tegen te spartelen. We mopperen bijvoorbeeld wel op de gang, maar tijdens de vergadering houden we onze mond. Of we zeggen ja tegen een voorstel, maar handelen nee en verzinnen allerlei smoesjes waarom het toch niet kan (ik noem dat ook wel meestribbelen).
Tegen de tijd dat de verschillen en botsende meningen boven water komen drijven, is er vaak al een diepe kloof geslagen tussen het meerderheids- en het minderheidsstandpunt. Dit leidt tot gedoe, gemopper en ruzie op het werk. Om escalatie te voorkomen en de verschillen te benutten, is het belangrijk om in een vroeg stadium het conflict op te zoeken. Niet de verschillen wegpoetsen, maar ze juist aangaan en onderzoeken! Beetje bij beetje de waterlijn laten zakken om de onderstroom zichtbaar en hanteerbaar te maken. Tegenstellingen en botsende meningen worden op respectvolle wijze met elkaar onderzocht. In dialoog én in discussie. Dan is het cruciaal om ons bewust te zijn van onze eigen (voor)oordelen.
Dit vereist moed en de bereidheid om ongemakkelijke gesprekken aan te gaan. Door de principes en praktische methodiek van Deep Democracy te omarmen, kunnen we leren om conflicten en verschillen te zien als kansen voor groei en verbetering. Dit is zeker niet altijd eenvoudig, maar de beloningen – zoals verbeterde samenwerking, verhoogde creativiteit, en een diepere verbondenheid – zijn het waard. Het is een voortdurende reis van leren, aanpassen en groeien. Door deze aanpak te integreren, kunnen we bijdragen aan (veer)krachtigere en effectievere organisaties.